Uzaya şimdiye kadar gönderilen en ünlü mesajlardan biri, 1974’te Arecibo radyo teleskopu tarafından gönderilen 1.679 bitlik bir diziydi. Bu mesaj günümüzde Arecibo Mesajı olarak biliniyor.
Yaşam, Dünya’da oluştu ve gelişti. Ancak bunun dışında gezegenimizde çok özel bir şey yok; galaksideki gezegenlerden sadece biri. Bu nedenle, başka yaşam formlarına sesimizi duyurma veya onlardan bir ses almaya çabalıyoruz. Ne var ki anlamlı bir sinyal alsak bile bu sinyali kendi dilimize tercüme edip edemeyeceğimizi, mesajın bize bir şey ifade edip etmeyeceğini, bizim için tehlikeli olup olmayacağını bilmiyoruz.
Ayrıca diyelim ki böyle bir mesaj aldık. Bu mesajı yanıtlayacak mıyız? Bu konuda kim yetkili olacak, kimler karar verecek? Bu ve bunun gibi soruların cevaplarını da aslında bilmiyoruz. Yine de Dünyadışı Akıllı Yaşam Araştırması (Search for Extra-Terrestrial Intelligence, SETI) uzayı dinlemeye ve iletişim amaçlı mesajlar göndermeye devam ediyor. Arecibo mesajı bu mesajlar içinde bizleri en çok heyecanlandıran oldu.
Arecibo Mesajı Nedir?
Arecibo Mesajı Porto Riko Arecibo’da bulunan ve 305 metrelik devasa bir antene sahip olan Arecibo Gözlemevi’nin 1974’te yenilenmesini kutlamak amacıyla yapılan bir törende uzaya gönderildi. Gönderilen mesajın hedefi Herkül Takımyıldızı’ndaki M13 küresel yıldız kümesi idi. Bu kümenin seçilme nedeni mesajın gönderildiği tarihte ve yerde gözlemsel olarak en uygun ve birbirine yakın bir yıldız topluluğu olmasıydı.
Ünlü SETI araştırmacısı Frank Drake ve ünlü bilim iletişimcisi Carl Sagan’ın tasarladığı “Arecibo Mesajı” adı verilen sinyalin yayımlanması, Dünya Dışı İstihbarat Mesajı (METI) adlı girişimin bir parçasıydı.
Arecibo Mesajı M13’in olduğu yere 25.000 yıl sonra ulaşacak. Bu sırada M13 yerinde olmayacak. Yani, bu mesaj aslında hiçbir zaman yerine ulaşmayacak. Peki o zaman bu mesajı neden gönderdik diye merak edebilirsiniz. Bu mesajın amacı, toplumun ilgisini SETI çalışmalarına ve buraya kurulan yeni donanıma çekmekti.
Arecibo Mesajı Ne İçeriyor?
Bilim insanları, Dünya dışı medeniyetlerle iletişim kurmak için matematiksel mesajlara güvenmektedir. Çünkü matematik evrensel olduğu için farklı gezegenlerden canlıların iletişim kurmasına olanak tanıyabilir. Ancak matematiği gündelik hayata uyarlarken kullanılan sayı sistemleri büyük oranda kültürel. Bu nedenle araştırmacılar, “bitmap” adı verilen grafik görüntüleme yöntemine başvuruyor.
Mesaj ise 1679 adet ikili koddan oluşuyor. Ayrıca bu mesajda uzaydaki yerimiz, sayma sistemimiz, DNA’mızın yapısı, DNA’mızı oluşturan şekerler ve atomların atomik numaraları gibi bilgiler yer alıyor.
Soldan sağa doğru sırasıyla listelendiğinde:
- 1’den 10’a kadar sayılar (beyaz)
- 1, 6, 7, 8 ve 15 numaralı sayıları içerir. Bu sayılar, hidrojen (1), karbon (6), azot (7), oksijen (8) ve fosfor (15) Dünya’da yaşamın var olması için gerekli olan temel elementlerin atom numaralarıdır.
- DNA nükleotidini oluşturan şeker ve bazların formülleri (yeşil)
- DNA’daki nükleotidlerin sayısı ve çift sarmal yapıdaki DNA’nın grafik gösterimi (beyaz ve mavi)
- Grafik biçiminde insan şeklinin sol tarafında, Dünya’da yaşayan insan sayısı, sağ tarafta ise gönderilen radyo mesajının dalgaboyu uzunluğu yer almaktadır.
- Mesajın hangi gezegenden gönderildiğini belirten bir Güneş Sistemi çizgesi (sarı)
- Arecibo Radyo Teleskobu’nun grafik gösterimi ve fiziksel büyüklüğü (mor, beyaz, mavi)
Mesaj Geçtiğimiz Günlerde Güncellendi
Gönderilen radyo mesajı yolculuğuna hala devam ediyor. Şimdiye kadar mesajın aldığı mesafe toplam yolun binde birinden biraz daha fazla. Ancak uluslararası bir araştırma ekibi ise geçtiğimiz aylarda bu mesajı güncelledi. Yeni mesajda bilim insanları iletim sürecinde meydana gelecek hatalara karşı dayanıklı, özel bir bitmap “alfabesi” kullandı.
Mesajda temel matematiksel ve fiziksel kavramlar, Dünya’daki yaşamın biyokimyasal bileşimi, Güneş Sistemi’nin Samanyolu’ndaki konumu ve Dünya’nın yüzeyinin dijitalleştirilmiş tasvirleri yer alıyor. Bu mesaj kağıt üzerinde 13 sayfalık bir mektuba denk geliyor. Bilim insanları Arecibo mesajını yıldızlara gönderilen bir kartpostal gibiyken, yeni mesajı bir PowerPoint sunumu gibi düşünmemiz gerektiğini söylüyor. Ayrıca bu mesajı rotası da değişiyor. Gönderilecek yeni bölgenin yaşam barındırma olasılığı daha fazla görülüyor. Bekleyeceğiz ve sonucu göreceğiz. Yazının devamında ayrıca göz atmak isterseniz: Bilim Kurgu Yazarları Neden Asal Sayıları Severler?
Kaynaklar ve ileri okumalar
- What is the Arecibo Message?; Bağlantı: https://www.universetoday.com/
- Researchers Made a New Message for Extraterrestrials; yayınlanma tarihi: 30 Mart 2022; Bağlantı: https://www.scientificamerican.com/
- A Beacon in the Galaxy: Scientists Update Humanity’s. Message to Aliens Yayınlanma tarihi: 30 Mart 2022; Bağlantı: https://gizmodo.com/
- H. Zenil, A. Adams and F.S. Abrahão et al. Optimal Spatial Deconvolution and Message Reconstruction from a Large Generative Model of Models. arxiv.org. Posted March 28, 2023. doi.org/10.48550/arXiv.2303.16045.
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
